Niezbędnik LSO
Patroni LSO:
św. Tarsycjusz
św. Stanisław Kostka
św. Alojzy Gonzaga
św. Jan Berchmans
św. Dominik Savio
Hymn ministrancki
Króluj nam Chryste
1. Króluj nam Chryste, zawsze i wszędzie,
to nasze rycerskie hasło.
Ono nas zawsze prowadzić będzie
I świecić jak słońce jasno.
2. Naprzód przebojem młodzi rycerze,
Do walki z grzechem swej duszy.
Wodzem nam Jezus w hostii ukryty,
Z nim w bój nasz zastęp wyruszy.
3. Pójdziemy naprzód, naprzód radośnie,
Podnosząc w górę swe czoła.
Przed nami życie rozkwita w wiośnie,
Odważnie, bo Jezus woła.
KOLORY SZAT LITURGICZNYCH i ICH ZASTOSOWANIE
Kolor biały
Kolor biały symbolizuje czystość, niewinność, radość i światło oraz nastrój świąteczny. Szat liturgicznych koloru białego używa się:
– w mszach Okresu Wielkanocnego i Narodzenia Pańskiego,
– w święta i wspomnienia Jezusa Chrystsa z wyłaczeniem świąt które dotyczą Meki Pańskiej,
– w święta i wspomnienia o Najświętszej Maryi Panny,
– w święta Swiętych Aniołów, jak również Świętych – którzy nie byli męczennikami,
– w uroczystość Wszystkich Świętych (l listopada),
– św. Jana Chrzciciela (24 czerwca), święta św. Jana Ewangelisty (27 grudnia),
– święto Katedry św. Piotra w Rzymie (22 lutego)
– święto Nawrócenia św. Pawła (25 stycznia).
– kolor ten przybierany jest podczas pogrzebów dzieci symbolizuje czystość i radość nieba.(dotyczy to dzieci zarówno ochrzczonych jak i nieochczonych),
Kolor biały może zastępować wszystkie inne kolory.
Kolor zielony
Kolor ten symbolizuje młodość, nadzieję,sprawiedliwość jak również odrodzenie.
Szat liturgicznych koloru zielonego używa się w niedziele i dni powszednie Okresu Zwykłego.
Kolor czerwony
Kolor czerwony jest znakiem krwi,męczeństwa,bólu i cierpienia oraz kolorem Ducha Świętego
który w postaci ognistych języków zstąpił na apostołów w wieczeniku
Szat liturgicznych koloru czerwonego używa się:
- w niedzielę Męki Pańskiej (Palmowa), oraz w Wielki Piątek,
- w obrzędach ku czci Męki Pańskiej,oraz w niedziele zesłania Ducha Świętego (dzień Pięćdziesiątnicy)
- w święta Apostołów, Ewangelistów oraz dni Świętych Męczenników.
Kolor różowy
Kolor różowy podkreśla radość z bliskości i przebywanie z Jezusem Chrystusem stanowi przerwę pokutną.
Jest używany w trzecią niedziele Adwentu (15 grudnia niedziela Gaudete -niedzielą radości)
oraz czwartą niedziele Wielkiego Postu (niedziela Laetare- Ierusalem... (Wesel się, Jeruzalem...).
Kolor fioletowy
Kolor fioletowy określa czas oczekiwania na spotkanie z Jezusem oraz ducha pokuty.
Symbolizuje również żałobę, kolor podkreśla również godność w kościele katolickim np. strój biskupa czy prałata. Używany jest podczas Adwentu, w Wielkim Poście i w liturgii za zmarłych. Można go używać zamiast czarnego.
kolor czarny
Kolor czarny oznacza żałobę i pokutę. Jest używany podczas wspomnień wszystkich wiernych zmarłych (2 listopada) ubiera się go do Mszy pogrzebowych dorosłych.
Kolor złoty
Kolor złoty jest używany wymiennie – zastępuje wszystkie inne kolory liturgiczne, nie może zastąpić kolorów fioletowego i czarnego.
Stosowany jest w czasie najważniejszych, uroczystych celebracji.
Kolor złoty symbolizuje bowiem czystość oraz godność majestatu,bogactwo.
Czarna sutanna - to długa szata do kostek, lekko wcięta w pasie, z niskim stojącym kołnierzykiem, zapinana z przodu na rząd małych guziczków, noszona przez duchownych różnych wyznań chrześcijańskich, w tym katolickich, anglikańskich i prezbiteriańskich.
Koloratka - kołnierzyk zdobiony haftem lub koronką, Duchowni noszą białą, usztywnioną koloratkę bez zdobień, zapinaną z tyłu a np.u redemptorystów jest ona naszyta dookoła na zewnątrz habitu.
Biret - okrągłe lub kanciaste usztywnione nakrycie głowy.
Humerał - w Kościele katolickim biała, prostokątna chusta z tkaniny lnianej będąca elementem stroju liturgicznego, okrywająca szyję i ramiona noszącego albę, zawiązywana na piersiach, kapłan wkładał humerał najpierw na głowę, a potem dopiero owijał nim szyję.
Alba - jest długą, białą szatą, sięgającą do kostek, z długimi rękawami,wywodzącą się ze starożytnej tuniki. Pierwotnie sporządzana z lnu, współcześnie również z innych tkanin.
Pasek - zwany także cingulum, jest jakby sznurem z frędzlami na obu końcach, którym przepasuje się albę, gdy jest za szeroka i za długa, by dobrze leżała na liturgii.Pas symbolizuje moc i łaskę Bożą, w którą odziani są chrześcijanie stający do służby Bożej. Sznur jest także znakiem pracy w służbie Bożej i posłuszeństwa,symbolizuje wstrzemięźliwość i panowanie nad pożądliwościami cielesnymi
Stuła - symbol władzy kapłańskiej, Stuła jest długą, szeroką wstęgą, lekko rozszerzoną na końcach, uszytą z tej samej tkaniny, co ornat. Biskup i kapłan noszę stułę zawieszoną na szyi i zwisającą swobodnie z przodu. Diakon natomiast zakłada stułę na kształt szarfy z lewego ramienia, ukośnie do prawego boku i tam ją spina.
Ornat - symbolizuje obowiązek kapłański, Ornat powstał z wierzchniej szaty rzymskiej, która była rodzajem płaszcza bez rękawów, z jednym tylko małym otworem na głowę. Ornatu używano przy wszystkich czynnościach kapłańskich.
Komża - jest skróconą alba o szerokich rękawach. Najpierw używano jej w chórze, czyli podczas liturgii godzin, a od XIV w. także do tych wszystkich liturgicznych, dla których alba nie była wyraźnie przypisana.
Kapa - używana w czasie nabożeństw zamiast ornatu, Kapa pierwotnie była strojem książąt i królów. Nie jest to zatem strój liturgiczny w takim znaczeniu jak pozostałe szaty liturgiczne. Nie ma też powszechnie przyjętej symboliki.Kapłan używa kapy w czasie szczególnie uroczystej liturgii i podczas udzielania sakramentów świętych poza Mszą świętą.
Dalmatyka - ma ją diakon zamiast ornatu, jest szatą własną diakona. Wkłada ją na albę i stułę. Pierwotnie dalmatyka była strojem Świeckim. Za jej ojczyznę uchodzi Dalmacja, od której wzięła nazwę. Od IV w, nosili ją papież i diakoni rzymscy. Strojem liturgicznym diakona dalmatyka stała się w IX wieku. Była to szata długa i szeroka, nie przepasana, o krótkich i szerokich rękawach. Z czasem uległa skróceniu, a dla łatwiejszego jej ubierania przecięto ją z obydwu boków, łącznie z rękawami.Dalmatyka jest znakiem urzędu diakona, który zawsze cieszył się w Kościele wielkim szacunkiem. Szata ta symbolizuje zaszczyt i honor diakona, usługującego Chrystusowi Eucharystycznemu.
Piuska - nakrycie głowy biskupa, to mała, okrągła czapeczka, noszona przez duchownych katolickich na szczycie głowy. Zasadniczo fioletowa dla biskupów i arcybiskupów, czerwona dla kardynałów, biała dla papieża. Piuski noszą również niektóre zakony w kolorach określonych przez konstytucje zakonne.
Pastorał - (łac. baculus pastoralis, dosł. „kij pasterski” ) to w Kościołach chrześcijańskich atrybut biskupów, opatów i infułatów uprzywilejowanych (we wschodnim chrześcijaństwie: archimandrytów); długa, zdobiona laska o ślimakowato zwiniętym zakończeniu, nazywanym krzywaśnią lub z łaciny – kurwaturą. Pierwotnie był to po prostu krótki, zakrzywiony kij służący do podpierania się.
Mitra - "czapka", którą nosi biskup w czasie kazania i błogosławieństwa, Mitra jako liturgiczne nakrycie głowy istnieje od XII wieku. Wywodzi się z nakrycia głowy urzędników państwowych. Modlitwy nazywają ją hełmem zbawienia, a w dwóch jej rogach symbolika dopatruje się obu Testamentów.
Paliusz - oznaka władzy papieża, paliusz ma formę taśmy szerokiej na trzy palce, wykonanej z białego materiału na której wyszyte jest sześć krzyżyków jako materiał stosuje się wełnę owczczą ma formę naszyjnika z dwoma końcami zwisającymi z przodu i na plecy, zakłada się go na ornat i jest znakiem godności i dostojności.
Tiara - "korona" papieża , różna od mitry, Tiara to ozdoba nieliturgiczna i jako taka używana była tylko przy okazjach nie związanych z liturgią: procesjach ze świątyni i do niej, ceremonialnych procesjach papieskich oraz przy ogłaszaniu decyzji dogmatycznych. Papież, podobnie jak inni biskupi, używa mitry jako liturgicznego nakrycia głowy.
Naczynia i przedmioty Liturgiczne
Kielich - należy do przedmiotów koniecznych do sprawowania mszy,gdyż w nim po konsekracji znajduje się krew Pańska wymaga się, żeby był on wykonany ze szlachetnego metalu, który nie podległby korozji i przynajmniej od wewnątrz powinien być pozłacany.
Cyborium- w chrześcijaństwie, przybiera kształt ozdobnej puszki przeznaczonej do przechowywania komunikantów. Tę puszkę z przykrywą (pyksis) powiększono w okresie gotyku dodając stopę, przez co nadano jej postać kielicha (pucharu).
Pateny - Zazwyczaj ma kształt talerzyka i przeznaczona jest do przenoszenia konsekrowanej hostii. wyróżnia się 3 rodzaje paten
Patena kielichowa - to płaska patena, która należy do standardowego wyposażenia kielicha. Patena głęboka - patena ta również należy do wyposażenia kielicha (gdy nie stosuje się pateny kielichowej lub gdy zachodzi potrzeba konsekracji komunikatów). Oprócz hostii mieszczą się także komunikanty.
Patena komunijna - najczęściej wyposażona w uchwyt,trzymana przez ministranta pod brodą wiernego przyjmującego komunię.na nią spadają cząsteczki Ciała Chrystusa.
Korporał - jest małym obrusem lnianym o wymiarach 50x50 cm na jego środku jest naszyty krzyż..W czasie sprawowania Liturgii Eucharystycznej ustawiane są na nim: kielich, patena oraz cyborium..Na korporale również przechowuje się i wystawia Najświętszy Sakrament
Palka - Palka służy do przykrywania kielicha podczas sprawowania eucharystii ,wykonywana jest z podwójnego złożonego materiału,który zwykle jest usztywniony np. tekturą Palka nie posiada znaczenia symbolicznego, a jedynie praktyczne - zabezpiecza znajdującą się w kielichu Krew Pańską,
Puryfikaterz- jest ręcznikiem służącym do oczyszczania pateny i wycierania kielicha przy udzielaniu komunii pod dwiema postaciami oraz po zakończeniu komunii, podczas puryfikacji.
Puszka - jest naczyniem do przechowywania Chleba Eucharystycznego.Pierwotnie była krągłym lub kwadratowym pudełkiem, a w średniowieczu przybrała kształt przykrywanego kielicha.
Ampułki - są używane począwszy od starożytności naczyniami kształtem przypominającymi dzbanuszki, w których w czasie przygotowania darów przynosi się wino i wodę. Zwykle umieszcza się je na szklanej lub metalowej tacce.
Welon na kielich - Jest to tkanina (chusta) koloru białego lub koloru ornatu, którą nakryty jest kielich do momentu przygotowania darów ofiarnych. Ponownie kielich nakrywa się tym welonem po komunii.
Lawatarz - jest naczyniem używanym do obmycia rąk podczas ofiarowania (lavabo). Składa się on z dwóch części: naczynia z wodą w kształcie dzbanka i tacki, na którą spływa woda w czasie obmycia rąk.Niestety, lawaterz jest dość rzadko używany w liturgii - jego funkcję spełnia ampułka z wodą i zwykła tacka.
Ręczniczek - Ręczniczek jest kawałkiem płótna służącym kapłanowi do wycieranie rąk podczas lavabo.
Vasculum - stojąca blisko tabernakulum, wypełnione wodą naczynie, w którym kapłan dokonuje obmycia (tzw. ablucja) palców po zakończeniu rozdzielania komunii.
Monstrancja - jest naczyniem liturgicznym ,służacym do wystawiania ciała Chrystusa do adoracji. Zwykle jest ona bogato ozdobiona.
Melchizedek - jest to specjalny, wyjmowany uchwyt, za pomocą którego Ciało Chrystusa można odpowiednio umocować w monstrancji lub kustodii
Kustodia - jest naczyniem liturgicznym, w którym przechowuje się Ciało Chrystusa celem umieszczenia jej w monstrancji podczas wystawienia Najświętszego Sakramentu. Uchwyt w którym umieszcza się Ciało Chrystusa ma kształt półksiężyca i dlatego nazywa się luną bądź Melchizedekiem.
Kociołek- to naczynie liturgiczne, które z zewnątrz wygląda jak wiaderko z metalowym uchwytem. W czasie liturgii służy do przenoszenia wody święconej podczas obrzędu pokropienia lub poświęcania czegoś.
Kropidło- to przedmiot liturgiczny służący do obrzędu pokropienia, Możemy wyróżnić dwa rodzaje kropideł. Pierwszy z nich składa się z uchwytu, na którego końcu jest metalowa kula z małymi otworkami, w środku której znajduje się woda Święcona, drugi rodzaj przyjmuje forme miotełki z klębkiem włosia.
Łódka z mirrą- to naczynie liturgiczne do przechowywania mirry. W czasie liturgii Służy do przenoszenia mirry i zasypywania go w kadzidle, mirra jest symbolem uwielbienia, modlitwy i ofiary.
Kadzidło- to naczynie służące do wykonywania okadzenia w czasie liturgii.Jest wykorzystywany przede wszystkim podczas adoracji Najświętszego Sakramentu i uroczystej Eucharystii. Inna nazwa trybularza to kadzidło.W trybularzu znajdują się węgielki, które kapłan posypuje mirrą.
Paschał – duża woskowa świeca (z wosku pszczelego), którą zapala się w Wigilię Paschalną i ustawia w centrum prezbiterium lub obok ambony na czas Okresu wielkanocnego. Jest symbolem zmartwychwstałego Jezusa Chrystusa.
Mszał rzymski – najważniejsza księga liturgiczna w Kościele katolickim obrządku rzymskiego, zawierająca teksty stałych i zmiennych części mszy. Mszał zawiera wskazówki potrzebne do sprawowania ofiary eucharystycznej oraz dotyczące szczególnych celebracji związanych z poszczególnymi obchodami i okresami roku liturgicznego.
Lekcjonarz – księga liturgiczna używana w Kościele katolickim. Zawiera czytania biblijne na poszczególne dni roku liturgicznego. Lekcjonarz jako osobną księgę liturgiczną wprowadzono po Soborze Watykańskim II. Przedtem czytania umieszczone były razem z innymi tekstami liturgicznymi w Mszale.
Krzyż procesyjny- składa się z krucyfiksu, niekiedy bogato zdobionego, z przytwierdzoną figurą Chrystusa ukrzyżowanego lub jego wyobrażeniem malarskim, niesiony na przodzie procesji w kościołach chrześcijańskich.
Brewiarz - w chrześcijaństwie księga liturgiczna do odprawiania liturgii godzin, czyli codziennej modlitwy Kościoła.
Postawy I Gesty Liturgiczne
Postawa stojąca
- postawą wyraża szacunek i gotowość.
- Stoimy w czasie obrzędów wstępnych i obrzędów zakończenia (poza wyjatkiem ogłoszeń), w czasie śpiewu przed ewangelią i w czasie ewangelii, wyznania wiary i modlitwy powszechnej, po przygotowaniu darów do przeistoczenia i od śpiewu „Ojcze nasz...” do „Baranku Boży...” włącznie.
- Stoimy wyprostowani ze złożonymi rękoma
Postawa siedząca
-jest znakiem skupienia,przyjmowania i rozważania słowa Bożego-, wszystkie czytania(poza ewangelią i śpiewem Alleluja),homilia
Postawa klęcząca
- Postawa modlitwy, czci i największego uwielbienia.
- Klęczymy zawsze przed Najświętszym Sakramentem, czyli w czasie przeistoczenia, przy otwartym tabernakulum, w czasie komunii, przed Najśw. Sakramentem w monstrancji i na słowa „Oto Baranek Boży...” - Klęcząc zawsze mamy złożone ręce !
Leżenie krzyżem – tylko w Wielki Piątek- celebrans
Przyklęknięcie
- Oznaka uwielbienia i adoracji
- Przyklękamy zawsze na prawe kolano i nie robimy nic innego (np. znaku krzyża)
- Przyklękamy tylko przed Najświętszym Sakramentem.
Ukłon
- Zastępuje przyklęknięcie
- Wykonujemy go przekazując znak pokoju, LSO podczas sprawowania czynności liturgicznych.
Gesty rąk
- ręce złożone
- znak krzyża
- uderzenie w pierś
- podanie ręki
Podział Mszy Świętej
Obrzędy wstępne:
Wejście z towarzyszącym śpiewem
Pozdrowienie wiernych
Słowo wprowadzenia
Akt pokutny
Gloria in excelsis Deo ( w okresie Bożego Narodzenia)
Modlitwa
Liturgia Słowa Bożego:
Czytania biblijne
Śpiewy między czytaniami
Śpiew przed ewangelią (alleluja)
Ewangelia
Homilia
Wyznanie wiary
Modlitwa powszechna
Liturgia ofiary (Eucharystyczna):
Przygotowanie darów ofiarnych
Modlitwa Eucharystyczna
Obrzędy komunijne
Obrzędy zakończenia::
Ogłoszenia duszpasterskie
Pozdrowienie wiernych i błogosławieństwo
Rozesłanie
Pismo Święte dzieli się na dwie części:
Stary Testament - obejmuje okres od stworzenia świata, aż do narodzin Chrystusa. Składa się z 46 ksiąg, napisanych głównie w języku hebrajskim.
Nowy Testament - opisuje działalność Pana Jezusa, życie pierwotnego Kościoła oraz mówi o czasach ostatecznych. Składa się z 27 ksiąg napisanych w języku greckim.
Stary Testament
Prawo – Tora (Pięcioksiąg Mojżesza)
1. Księga Rodzaju – Bereszit („Na początku”), (Rdz) – Liber Genesis (Gen)
2. Księga Wyjścia – Welle szemot („Oto imiona”), (Wj) – Liber Exodus (Ex)
3. Księga Kapłańska – Wajjikra („I zawołał”), (Kpł) – Liber Leviticus (Lev)
4. Księga Liczb-Wajedabber(„I mówił”), Bemidmar („Na pustyni”), (Lb) Liber Numeri (Nu)
5. Księga Powtórzonego Prawa– Elle Haddewarim(„Oto słowa”), (Pwt)– Liber Deuteronomium (Deu)
Pozostałe księgi historyczne
6. Księga Jozuego (Joz) – Liber Iosue
7. Księga Sędziów (Sdz) – Liber Iudicum
8. Księga Rut (Rt) – Liber Ruth
9. 1 Księga Samuela (1Sm) – Liber I Samuelis
10. 2 Księga Samuela (2Sm) – Liber II Samuelis
11. 1 Księga Królewska (1Krl) – Liber I Regum
12. 2 Księga Królewska (2Krl) – Liber II Regum
13. 1 Księga Kronik (1Krn) – Liber I Paralipomenon
14. 2 Księga Kronik (2Krn) – Liber II Paralipomenon
15. Księga Ezdrasza (Ezd) – Liber Esdrae
16. Księga Nehemiasza (Ne) – Liber Nehemiae
17. Księga Tobiasza (Tb) – Liber Thobis
18. Księga Judyty (Jd) – Liber Iudith
19. Księga Estery (Est) – Liber Esther
20. 1 Księga Machabejska (1Mch) – Liber I Maccabeorum
21. 2 Księga Machabejska (2Mch) – Liber II Maccabeorum
Księgi mądrościowe (dydaktyczne)
22. Księga Hioba (Hi) – Liber Iob
23. Księga Psalmów (Ps) – Liber Psalmorum
24. Księga Przysłów (Prz) – Liber Proverbiorum
25. Księga Koheleta (Koh) – Liber Ecclesiastes (Ecl)
26. Pieśń nad pieśniami (Pnp) – Canticum Canticorum
27. Księga Mądrości (Mdr) – Liber Sapientiae
28. Mądrość Syracha (Syr) – Liber Ecclesiasticus
Księgi prorockie
Prorocy więksi
29. Księga Izajasza (Iz) – Liber Isaiae
30. Księga Jeremiasza (Jer) – Liber Ieremiae
31. Lamentacje Jeremiasza (Treny) (Lm) – Lamentationes (Threni)
32. Księga Barucha (Ba) – Liber Baruch
33. Księga Ezechiela (Ez) – Prophetia Ezechielis
34. Księga Daniela (Dn) – Prophetia Danielis
Prorocy mniejsi
35. Księga Ozeasza (Oz) – Prophetia Osee
36. Księga Joela (Jl) – Prophetia Ioel
37. Księga Amosa (Am) – Prophetia Amos
38. Księga Abdiasza (Ab) – Prophetia Abdiae
39. Księga Jonasza (Jon) – Prophetia Ionae
40. Księga Micheasza (Mi) – Prophetia Michaeae
41. Księga Nahuma (Na) – Prophetia Nahum
42. Księga Habakuka (Ha) – Prophetia Habacuc
43. Księga Sofoniasza (So) – Prophetia Sophoniae
44. Księga Aggeusza (Ag) – Prophetia Aggaei
45. Księga Zachariasza (Za) – Prophetia Zachariae
46. Księga Malachiasza (Ml) – Prophetia Malachiae
Nowy Testament
Księgi Historyczne - Ewangelie
Ewangelia Mateusza (MT lub MAt) 28 rodziałów
Ewangelia Marka (MKlub Mar) 16 rodziałów
Ewangelia Łukasza (Łk lub Łuk) 24 rozdziały
Ewangelia Jana (J lub Jan) 21 rozdziałów
Dzieje Apostolskie - 28 rozdziałów autorem jest Łukasz Ewangelista
Ksiegi dydaktyczne( madrościowe)
List do Rzymian - 16 rodziałów autorem jest Paweł z Tarsu
1 List do Koryntian - 16 rozdziałów autorem jest Paweł z Tarsu
2 List do Koryntian - 13 rozdziałów autorem jest Paweł z Tarsu
List do Galatów - 6 rozdziałow autorem jest Paweł z Tarsu
List do Efezjan - 6 rozdziałow autorem jest Paweł z Tarsu
List do Filipian - 4 rozdziały autorem jest Paweł z Tarsu
List do Kolosan - 4 rozdziały autorem jest Paweł z Tarsu
1 list do Tesaloniczan - 5 rozdziałów autorem jest Paweł z Tarsu
2 list do Tesaloniczan - 3 rozdziały autorem jest Paweł z Tarsu
1 list do Tymoteusza - 6 rodziałów autorem jest Paweł z Tarsu
2 list do Tymoteusza - 4 rozdziały autorem jest Paweł z Tarsu
List do Tytusa - 3 rozdzaiły autorem jest Paweł z Tarsu
List do Filemona - 1 rozdział autorem jest Paweł z Tarsu
List do hebrajczyków - 13 rozdziałow osoba ze środowiska Pawła z tarsu
Listy powszechne
List do Jakuba
1 List św.Piotra
2 List św.Piotra
1 List Jana
2 List Jana
3 List Jana
List Judy
Ksiegi Prorockie
Apokalipsa Św.Jana - 22 rozdziały autorem jest Jan ewangelista
Podział ksiąg Biblii na rozdziały został dokonany w XII w., a wersety zostały ponumerowane w XVI w. Ułatwiają wskazanie odpowiedniego miejsca w Biblii, oznaczenia są umownymi skrótami
Przykład:
2 Sm 10,5 = Druga Księga Samuela, rozdział 10, werset 5;
Mt 25, 31-46 = Ewangelia według św. Mateusza, rozdział 25, wersety od 31 do 46.
